برنامه ریزی برای فرزند داری در خانواده های بدون فرزند
حیطه: روان شناس خانواده
1- برنامه ریزی و توافق بر فرزند داشتن، چه میزان در زناشویی اهمیت دارد؟
میزان تاثیر عملی آن 29 درصد است؛ یعنی 29 درصد واریانس های نمرات درصدی تصمیم گیری درباره بچه ها و میانگین رضایت زناشویی مشترک است (معنوی[1] 1386).
نتایج بررسی میزان و علل طلاق در بین زنان شاغل و زنان غیر شاغل ، بیانگر این است که بین تعداد فرزندان و میزان ارائه دادخواست رابطه معکوس وجود دارد. یعنی موازی با افزایش تعداد فرزندان با کاهش میزان طلاق مواجه است (گیویان 1379)
همچنین نتایج تحقیقی تحت عنوان "بررسی ارتباط رضایت از زندگی زناشویی با وضعیت اشتغال در جامعه زنان متاهل ساکن تهران" نشان داد که بین فرزندان و احساس رضایت از زندگی زناشویی در هردو گروه رابطه معکوس وجود دارد. بدین معنا که افزایش فرزندان، موجب کاهش رضایت از زندگی زناشویی خواهد شد چنانچه وینچ نیز معتقد است، تجربیات تولد و تربیت کودک تاثیر منفی روی میزان رضایت از زندگی زناشویی دارد(قبادیان[2] 1380)
2- زوج ها در هنگام تصمیم گیری برای بچه دار شده چه کارهایی باید انجام دهند؟
مشاوره ژنتیک/ برنامه ریزی برای تولد/ سرمایه گذاری و پس از انداز/ مدیریت زمان و هزینه/ الگوی تربیتی تربیت صحیح / پرهیز از تصمیم گیری فردی / حمایت دو جانبه از همسر/ پیش بینی بحران ها و مشکلات متناسب با هر دوره سنی / مشورت با افراد با تجربه و مشاوران مجرب
آشنایی با مسئولیت های فرزند داری، برنامه ریزی تربیتی، آموزشی ، هزینه ها ، پس انداز، تعدد فرزندان و رعایت اصول بهداشت جسمی، روانی، اجتماعی و اقتصادی خانواده، ضروری است و مشاوره در این زمینه ها می تواند در تصمیم گیری بهتر و کمک به خانواده موثر باشد.
3- زوج هایی که بچه دار شدن شان به تاخیر می افتد چه عکس العملی باید داشته باشند؟
بچه دار نشدن زوج ها دلایل مختلفی دارد که شاید دلایل مختلفی از جمله : عدم توافق، مشکلات جسمی، مشکلات سنی، مشکلات ژنتیکی و روانی داشته باشد.
قبل از هرگونه تنش بهتر است آرامش خود را حفظ نمایند و با پزشک مشورت نمایند. در صورت نیاز به درمان فرآیند درمان را با حوصله انجام دهند و در این راستا باید خانواده ها حمایت کافی از زوج جوان داشته باشند و از برچسب زدن و تحقیر و تهدید اجتناب کنند. در صورت وجود مشکلات مذکور و یا عدم بچه دار نشدن بهتر است از طریق مشاوره بهترین تصمیم گیری را انجام دهند. شامل: استفاده از امکانات علمی و پزشکی، پذیرش فرزند آشنایان، یا قبول فرزند بی سرپرست و ... .
4- در هنگام بار داری چه مسائل باید رعایت شوند؟
ـ مسائل مربوط به زن حامله: نگرش زن حامله نسبت به حاملگی خود و شاید مقدم برآن، نگرش او نسبت به هویت خود به عنوان یک زن، همچنین تغییرات هورمونی ، تغییرات در فیزیک بدن، نوع تغذیه، و فعالیت های بارداری همگی نیاز به انرژی روانی قابل ملاحظه ای از سوی او جهت انطباق خود با این تغییرات دارد.
ـ لازم است بهداشت روان یا قابلیت سازگاری زنان باردار را با توجه به وسایل و امکان هائی که سلامت آنها را تضمین می نماید بالا برد ( از طریق رسانه های گروهی و آموزش)
ـ طرح غذای مکمل مرکز بهداشت و درمان با توجه به وضع فیزیکی مادران توصیه می گردد.
ـ طرح آموزش همکاری و همیاری شوهران در دوران بارداری توصیه می گردد.
ـ نیاز به مراقبت جسمی و روانی در سه ماه اول و سه ماه آخر دوران بارداری ضروری است. (سیف[3] 1378)
5- وظیفه همسر و جامعه در برابر دوران بارداری چیست؟
ـ وظیفه همسر و سایر اعضای فامیل در برابر خانم بار دار نظیر حمایت عاطفی او سراسر دوران بارداری است.
ـ نقش اجتماع و کارفرمایان در قبال زن بارداراین است که تسهیلاتی در جامعه و محل کار فراهم نمایند که منجر به تامین سلامت روانی زن و نوزاد شود (رئیسی ، ناصحی[4] 1379).
جلال مرادی
روان شناس بالینی
[1] معنوی، شکوفه.(1388). بررسی راهکارهای ازدواج موفق در فرزندان اناث شاهد شهر تهران . پایان نامه کارشناسی ارشد مطالعات زنان. دانشگاه آزاد اسلامی (رودهن).
[2] قبادیان ، فائزه ؛ " بررسی ارتباط رضایت از زندگی زناشویی با وضعیت اشتغال در جامعه زنان متاهل ساکن تهران" پایان نامه دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن.
[3] سیف، سوسن. (1378). بهداشت روان دوران بارداری و وظایف همسر و جامعه. فصلنامه اصول بهداشت روانی. شماره اول ، سال اول. تابستان 1387. ص 91- 86.
[4] رئیسی، فیروزه؛ ناصحی، عباس علی.(1379). بهداشت روانی دوران بارداری. فصلنامه اصول بهداشت روانی. سال دوم پائیز و زمستان 1379. شماره هفتم و هشتم. ص 113-108.
